Khi mọi người đề cập đến các tuyến bị sưng, hầu hết thời gian họ thực sự đề cập đến các hạch bạch huyết bị sưng (bệnh hạch). Không giống như các tuyến tiết ra nước bọt, mồ hôi, nước mắt hoặc sữa, các hạch bạch huyết tiết ra các chất giúp chống lại nhiễm trùng, chẳng hạn như những chất gây viêm họng hoặc áp xe răng.
Khi các hạch bạch huyết của bạn bị sưng, điều đó thường có nghĩa là chúng đang thực hiện công việc của mình. Có hơn 600 hạch bạch huyết trong cơ thể bạn. Là một phần của hệ thống miễn dịch của bạn, chúng sẵn sàng bẫy và tiêu diệt vi rút hoặc vi khuẩn đang lưu hành có thể (hoặc đang) khiến bạn bị bệnh.
Hình ảnh BURGER / PHANIE / GettyBạn có thể tìm thấy các hạch bạch huyết ở những vùng sau trên cơ thể:
- Sau đầu (chẩm)
- Trước tai (tiền não thất)
- Sau tai (sau tai)
- Dưới tai (biểu mô)
- Vùng má (mặt)
- Dưới hàm (dưới hàm)
- Dưới cằm (phụ)
- Trước cổ (cổ trước)
- Sau cổ (cổ tử cung sau)
- Trên xương đòn (thượng đòn)
- Ở nách (nách)
- Phía sau đầu gối (popliteal)
- Vùng bẹn (bẹn)
Các triệu chứng
Mặc dù các hạch bạch huyết sưng lên trông giống như một thứ gì đó có dấu hiệu rõ ràng, nhưng đôi khi không có triệu chứng nào xảy ra (hoặc ít nhất là không có triệu chứng nào mà bạn có thể phát hiện). Khi chúng xuất hiện, những thứ bạn có thể mong đợi không bị sưng bao gồm:
- Đỏ tại vị trí hạch bạch huyết
- Đau hoặc đau cục bộ
- Hơi ấm tại vị trí hạch bạch huyết
- Các hạch bạch huyết cứng, không đều hoặc cố định tại chỗ
Tùy thuộc vào nguyên nhân gây sưng hạch bạch huyết, bạn cũng có thể gặp phải:
- Sốt dai dẳng hoặc không rõ nguyên nhân
- Giảm cân không chủ ý
- Mệt mỏi
- Đổ mồ hôi đêm
Nguyên nhân
Hầu hết những người đi khám vì sưng hạch đều có nguyên nhân dễ xác định, lành tính và có thể tự chăm sóc kịp thời.
Nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm vi-rút như cảm lạnh, là nguyên nhân phổ biến nhất gây sưng hạch bạch huyết. Các nguyên nhân khác gây sưng hạch bạch huyết bao gồm:
- Viêm họng hạt
- Tăng bạch cầu đơn nhân
- Suy hô hấp cấp
- Nhiễm trùng tai
- Sốt cỏ khô nghiêm trọng
- Nhiễm trùng da và vết thương
- Côn trung căn
- Áp xe răng
- Một số loại thuốc (ví dụ: thuốc điều trị động kinh)
Ít thường xuyên hơn, một tuyến sưng có thể là dấu hiệu của rối loạn miễn dịch (ví dụ: HIV), bệnh tự miễn (ví dụ: viêm khớp dạng thấp hoặc lupus) hoặc một số loại ung thư (bệnh bạch cầu, bệnh Hodgkin, u lympho không Hodgkin).
Chẩn đoán
Với tiền sử bệnh và khám sức khỏe ngắn gọn, bác sĩ của bạn thường sẽ có thể phân biệt được sự khác biệt giữa các cục u và vết sưng thông thường (ví dụ: u nang bã nhờn và u mỡ), sưng hạch bạch huyết bình thường hoặc điều gì đó đáng lo ngại hơn.
Bác sĩ sẽ lưu ý về kích thước và vị trí của hạch bạch huyết, tốc độ phát triển, độ đặc (mềm, cứng hoặc cao su), và liệu có hiện tượng sưng đỏ hoặc đau hay không.
Nếu bạn bị sưng hạch bạch huyết và không có các triệu chứng khác và nếu bạn và bác sĩ của bạn không thể xác định nguyên nhân ngay lập tức, bác sĩ có thể đề xuất thực hiện phương pháp theo dõi và chờ đợi để xem liệu các triệu chứng của bạn có tự giảm bớt hay không.
Nếu một hạch bạch huyết bị sưng tiếp tục phát triển hoặc không giảm kích thước sau vài tuần hoặc vài tháng, có thể cần xét nghiệm cụ thể.
Tùy thuộc vào chẩn đoán nghi ngờ, xét nghiệm có thể bao gồm xét nghiệm máu hoặc nuôi cấy (để xác nhận nhiễm vi-rút hoặc vi khuẩn), xét nghiệm hình ảnh (để loại trừ bệnh bạch cầu hoặc ung thư hạch) hoặc sinh thiết.
Sự đối xử
Như bạn có thể đoán, việc điều trị một hạch bạch huyết bị sưng phụ thuộc vào nguyên nhân khiến nó sưng lên ngay từ đầu. Ví dụ, nếu đó là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn, nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn có thể kê toa thuốc kháng sinh.
Tuy nhiên, nếu bệnh bạch cầu hoặc ung thư hạch là lý do khiến bạn bị sưng, bác sĩ sẽ cần điều trị ung thư cơ bản của bạn bằng các phương pháp tiếp cận từ hóa trị, xạ trị hoặc phẫu thuật đến liệu pháp miễn dịch, liệu pháp bổ sung hoặc các liệu pháp nhắm mục tiêu mới hơn.
Với nhiều nguyên nhân và phương pháp điều trị, tốt nhất bạn nên tìm kiếm hướng dẫn từ nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn.
Một lời từ rất tốt
Bạn rất dễ hoảng sợ khi nhận thấy hạch bạch huyết sưng lên, nhưng hãy cố gắng hết sức để giữ bình tĩnh. Trong hầu hết các trường hợp, các hạch bạch huyết sưng lên là phản ứng thích ứng — tức là, cơ thể bạn đang làm những gì đáng lẽ phải làm để đảm bảo rằng bạn đang cảm thấy tốt nhất. Nếu bạn lo lắng, một cuộc gọi cho bác sĩ của bạn không bao giờ có thể làm tổn thương.