Thuốc ức chế calcineurin tại chỗ (TCI) là một nhóm thuốc ức chế miễn dịch được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt để điều trị bệnh chàm vừa đến nặng (viêm da dị ứng). Trong những năm gần đây, hai trong số các loại thuốc này — Protopic (thuốc mỡ tacrolimus) và Elidel (kem pimecrolimus 1,0%) —đã được sử dụng ngoài nhãn hiệu để điều trị bệnh vẩy nến và đã được chứng minh là có lợi trong việc làm giảm các đặc điểm mảng vảy đỏ của bệnh. Mặc dù hiệu quả, cả hai loại thuốc đều có những tác dụng phụ đáng kể cần được xem xét.
Hình ảnh Ake Ngiamsanguan / GettyCác chất ức chế calcineurin đã cách mạng hóa lĩnh vực cấy ghép nội tạng khi chúng được giới thiệu vào những năm 1980 bằng cách ức chế hệ thống miễn dịch và ngăn chặn sự đào thải nội tạng. Loại thuốc đầu tiên như vậy, được gọi là cyclosporine, tiếp tục được sử dụng để điều trị một loạt các tình trạng y tế ngày nay, bao gồm nhiều bệnh tự miễn.
Cách chúng hoạt động
Thuốc ức chế calcineurin tại chỗ hoạt động bằng cách ngăn chặn một protein gọi là calcineurin, protein này chịu trách nhiệm kích hoạt một loại tế bào bạch cầu được gọi là tế bào T. Tế bào T giúp kích thích phản ứng miễn dịch bằng cách kích thích giải phóng các hợp chất gây viêm gọi là cytokine. Mặc dù phản ứng này được coi là bình thường và có lợi, nhưng nó có thể có vấn đề nếu nó quá mạnh.
Bệnh chàm được đặc trưng bởi một phản ứng miễn dịch hoạt động quá mức dẫn đến sự phát triển của da khô, bong tróc, vết nứt, vết sưng, bong tróc, mẩn đỏ và phát ban. Bằng cách giảm viêm tại nguồn, TCI đã chứng minh hiệu quả trong việc giảm các triệu chứng này.
Cơ sở lý luận cho việc sử dụng ngoài nhãn hiệu
Bệnh vẩy nến là một bệnh tự miễn dịch gây viêm. Nó bắt đầu khi hệ thống miễn dịch đột nhiên coi các tế bào da bình thường là mối đe dọa và gửi một đội quân tế bào T để "kiểm soát" những gì nó cho là nhiễm trùng. Tình trạng viêm sau đó kích hoạt quá trình sản xuất tế bào da tăng sinh nhanh hơn mức chúng có thể bị bong ra. Kết quả là da khô, đỏ, có vảy được công nhận là bệnh vẩy nến.
Phần lớn người ta cho rằng Protopic và Elidel có thể mang lại lợi ích cho những người bị bệnh vẩy nến bằng cách làm dịu chứng viêm cục bộ và làm chậm quá trình siêu sản xuất tế bào da.
Theo một đánh giá năm 2016 về các nghiên cứu từ Vương quốc Anh,TCI không chỉ hiệu quả trong việc điều trị bệnh vẩy nến mà còn có thể làm như vậy mà không có nhiều tác dụng phụ của các loại thuốc bôi ngoài da thông thường hơn.
Điều này bao gồm teo da không thể phục hồi (mỏng) do sử dụng corticosteroid tại chỗ kéo dài, cũng như kích ứng mà Dovonex (calcipotriene) và Psoriatec (anthralin) có thể gây ra cho các mô mỏng manh. Ngược lại, cả Protopic và Elidel đều có vẻ an toàn khi sử dụng trên mặt, tai và bẹn.
Mặc dù có vẻ lạ khi kê đơn một loại thuốc đã được phê duyệt để sử dụng không được phê duyệt, nhưng việc sử dụng "ngoài nhãn" như vậy không chỉ hợp pháp mà còn khá phổ biến trong lĩnh vực da liễu.
Protopic
Protopic (tacrolimus) đã được FDA chấp thuận sử dụng vào năm 2000 để điều trị hàng đầu đối với bệnh viêm da dị ứng từ trung bình đến nặng ở người lớn và trẻ em.
Protopic có hai điểm mạnh: 0,03% cho trẻ em từ 2 đến 15 tuổi và 0,1% cho người lớn và trẻ em từ 16 tuổi trở lên. Nó có thể được sử dụng hai lần mỗi ngày và bôi trực tiếp lên vùng da bị ảnh hưởng. Nhiều người thích một trong những ứng dụng này được hẹn giờ ngay trước khi đi ngủ, do độ nhờn của thuốc mỡ.
Các tác dụng phụ thường gặp bao gồm:
- Ngứa
- Mụn
- Đỏ da
- Cảm giác bỏng rát, châm chích hoặc ngứa ran
- Nhạy cảm cục bộ với nhiệt độ nóng hoặc lạnh
- Viêm nang lông (nhiễm trùng nang lông)
- Đau đầu
- Đau lưng
- Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi
- Các triệu chứng giống như cúm
- Buồn nôn
Khi sử dụng đồng thời với việc uống rượu, Protopic có thể khiến da bị nóng và ửng đỏ tại vị trí bôi thuốc.
Nếu bạn gặp bất kỳ tác dụng phụ nghiêm trọng nào sau đây khi dùng Protopic, hãy gọi cho bác sĩ của bạn ngay lập tức:
- Nhịp tim nhanh (nhịp tim nhanh)
- Phù (sưng mô)
- Sự tái hoạt của một bệnh da do vi-rút như vi-rút herpes simplex (mụn rộp), herpes zoster (bệnh zona) hoặc vi-rút varicella-zoster (thủy đậu)
- Phản ứng dị ứng (không phổ biến)
Elidel
Elidel (pimecrolimus) là một TCI khác hoạt động giống như Protopic, nhưng kem nền của nó ít nhờn hơn nhiều so với Protopic. Nó có sẵn với nồng độ 1,0% và được chấp thuận để điều trị hàng thứ hai của bệnh viêm da dị ứng nhẹ đến trung bình.
Elidel được sử dụng hai lần mỗi ngày cho đến khi các triệu chứng được cải thiện và một lần mỗi ngày để ngăn ngừa tái phát.Giống như Proptic, nó cũng có thể làm cho các khu vực được điều trị trở nên đỏ hoặc nóng khi bạn uống rượu.
Theo đánh giá nói trên của Vương quốc Anh, pimecrolimus có lợi nhưng kém hiệu quả hơn tacrolimus trong điều trị các triệu chứng bệnh vẩy nến.
Các tác dụng phụ thường gặp của Elidel bao gồm:
- Ngứa
- Cảm giác bỏng rát, châm chích hoặc ngứa ran
- Đỏ da
- Mụn trứng cá hoặc mụn cóc
- Kích ứng mắt (nếu bôi ở vùng này)
- Đau đầu
- Đau khớp
- Ho
- Tắc nghẽn tai
- Ngạt hoặc chảy nước mũi
- Các triệu chứng giống như cúm
- Chảy máu cam
- Bụng khó chịu
- Bệnh tiêu chảy
- Viêm nang lông
- Viêm tuyến
Nếu bất kỳ tác dụng phụ nào nghiêm trọng hoặc kéo dài hơn một tuần hoặc trầm trọng hơn, hãy gọi cho bác sĩ của bạn. Điều tương tự cũng áp dụng nếu bạn thấy các triệu chứng ngày càng trầm trọng hơn hoặc phát triển bệnh mụn rộp, bệnh thủy đậu hoặc bệnh zona.
Khi nào gọi 911
Tìm kiếm sự chăm sóc khẩn cấp nếu bạn gặp phải:
- Phát ban hoặc nổi mề đay trên da
- Sưng môi, lưỡi hoặc cổ họng
- Hụt hơi
- Khó thở
- Thở khò khè
- Chóng mặt và / hoặc ngất xỉu
- Nôn mửa hoặc tiêu chảy
- Một cảm giác của sự diệt vong sắp xảy ra
Đây có thể là dấu hiệu của một bệnh dị ứng toàn thân, có thể đe dọa đến tính mạng, được gọi là sốc phản vệ. Mặc dù không phổ biến, một số trường hợp đã được báo cáo khi sử dụng Elidel.
Cảnh báo hộp đen
Năm 2006, Protopic và Elidel đều nhận được cảnh báo hộp đen từ FDA sau khi có thông tin cho rằng một số người dùng bị ung thư da hoặc ung thư hạch (một loại ung thư máu), mặc dù không có bằng chứng nào cho thấy thuốc gây ra những khối u ác tính này. Trong khi đó, bạn sẽ không gặp phải khó khăn gì.
Cho đến nay, có rất ít bằng chứng về sự liên kết như vậy. Theo một đánh giá năm 2013 trongNgười MỹTạp chí Da liễu Lâm sàng,tỷ lệ khối u ác tính ở những người sử dụng TCI không khác so với tỷ lệ của dân số chung.
Hơn nữa, trong số sáu nghiên cứu được xem xét, hai nghiên cứu không tìm thấy mối liên hệ giữa Protopic và ung thư, trong khi bốn nghiên cứu còn lại cho rằng TCIcó thểlàm tăng nguy cơ ung thư hạch, nhưng nguy cơ đó ở mức tối thiểu.
Về phần mình, Học viện Da liễu Hoa Kỳ đã kiên quyết tuyên bố rằng không có bằng chứng về mối liên hệ nhân quả giữa TCI và ung thư và rằng Protopic và Elidel đều an toàn và hiệu quả khi được sử dụng theo chỉ dẫn.
Một lời từ rất tốt
Việc sử dụng Protopic hoặc Elidel ngoài nhãn có phù hợp với bạn hay không là điều bạn và bác sĩ da liễu của bạn phải quyết định. Tuy nhiên, hãy lưu ý rằng một số công ty bảo hiểm miễn cưỡng chi trả chi phí của những loại thuốc này khi có sẵn steroid rẻ hơn. (Giá bán lẻ của Protopic là khoảng 200 đô la cho một ống 30 gram, trong khi giá của Elidel cũng khoảng 200 đô la. Hiện đã có sẵn các loại thuốc chung ít tốn kém hơn của cả hai.) Tuy nhiên, nếu bác sĩ có thể cho thấy tình trạng của bạn không được cải thiện. sau khi sử dụng steroid tại chỗ, hầu hết các công ty bảo hiểm sẽ chấp thuận.
